Tại TPHCM, nhiều doanh nghiệp đang tranh thủ kiếm tiền nhờ Thông tư 20/2013/TTLT-BXD-BNV cho phép các chủ dự án không phải bán nhà mà có thể bán đất cho người dân tự xây nhà từ ngày 5-1-2014. Trong khi nguồn tiền đang khan hiếm, công ty địa ốc alibaba đã “lách” Quyết định 19/2009/QĐ-UBND ngày 25-12-2009 của UBND TPHCM (xin gọi tắt là QĐ19), để tách thửa hàng loạt nền đất có diện tích nhỏ hơn quy định. Cách làm này mang lại nhiều lợi nhuận cho các chủ đầu tư, nhưng để lại hậu quả không thể lường được.


Thông tư cũng quy định khu vực được chuyển quyền sử dụng đất tại dự án long phước phải được đầu tư các công trình hạ tầng như: đường giao thông, các tuyến cấp điện, chiếu sáng, thông tin viễn thông, cấp thoát nước... theo quy hoạch chi tiết đã được phê duyệt, đảm bảo kết nối với hệ thống hạ tầng chung của khu vực trước khi chuyển quyền sử dụng đất cho người dân tự xây nhà.

Theo Thông tư 20, việc xem xét quy định các khu vực được chuyển quyền sử dụng đất đã xây dựng hạ tầng cho người dân tự xây dựng nhà ở phải tuân thủ các quy định của pháp luật về quy hoạch đô thị (quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết) và quy chế quản lý quy hoạch kiến trúc của khu vực đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế, an sinh xã hội và nhu cầu về nhà ở của địa phương.

Các lô đất được chuyển quyền sử dụng đất để người dân tự xây nhà không thuộc các vị trí như nằm trong địa bàn các quận nội thành của các đô thị loại đặc biệt; khu vực có yêu cầu cao về kiến trúc cảnh quan, khu vực trung tâm và xung quanh các công trình là điểm nhấn kiến trúc trong đô thị; nằm tại mặt tiền các tuyến đường cấp khu vực trở lên và các tuyến đường cảnh quan chính trong đô thị. Cá nhân được chuyển quyền sử dụng đất để tự xây nhà phải xây theo đúng giấy phép, tuân thủ quy hoạch chi tiết và thiết kế đô thị đã được phê duyệt.

Trong quá trình thực hiện tại TPHCM, giới kinh doanh địa ốc và “cò” đã vấp phải một rào cản, đó là Quyết định 19/2009/QĐ-UBND ngày 25-12-2009 của UBND TPHCM. Theo QĐ19, khu vực các quận 2, 7, 9, 12, Bình Tân, Tân Phú, Thủ Đức được phép tách thửa đất, nhưng tối thiểu không dưới 80m2 sau khi trừ lộ giới, đối với đất chưa có nhà ở và chiều rộng mặt tiền không nhỏ hơn 5 mét. Đối với đất đã có nhà ở hiện hữu, thì thửa đất được tách tối thiểu không dưới 50m2, chiều rộng mặt tiền không nhỏ hơn 4 mét. Khu vực Bình Chánh, Củ Chi, Hóc Môn, Nhà Bè, Cần Giờ cũng có quy định tương tự nhưng diện tích đất tách thửa tối thiểu phải rộng 150m2 và mặt tiền không nhỏ hơn 7 mét đối đất chưa có nhà hiện hữu.

Toàn bộ khu tái định cư gồm 23 tòa nhà chung cư cao từ 5-6 tầng. Các khu nhà này được xây dựng làm quỹ nhà tái định cư của Thành phố. Ông Đỗ Thành Đồng – Bí thư Chi bộ 12 Khu dân cư số 5, phường Vĩnh Phúc cho biết, từ khi đưa vào sử dụng đến nay, công trình chưa được duy tu bảo dưỡng lần nào nên đã bị hư hỏng xuống cấp, tình trạng thấm dột, bong bật, nứt vỡ nền, lan can xuất hiện khá phổ biến trong các tòa nhà. Đặc biệt, hệ thống PCCC của công trình đã hư hỏng hoàn toàn. Tại các khu nhà hầu như không được trang bị bình cứu hỏa, các họng nước tuy đã được lắp đặt, song chỉ để cho có.

Cũng theo ông Đồng, hạ tầng kỹ thuật trong khu vực rất hạn chế. Hầu hết các tòa nhà không có bãi đỗ xe nên người dân phải để xe chen chúc trên vỉa hè hoặc dưới lòng đường. Vấn đề này không chỉ ảnh hưởng đến an toàn giao thông trong khu vực mà còn làm tăng nguy cơ xảy ra hỏa hoạn. Ngoài ra, tại đây có một chợ tạm nằm sát các khu nhà. Tình trạng các hộ kinh doanh căng lều bạt để bán hàng, xả rác bừa bãi không chỉ tạo ra hình ảnh nhếch nhác, mất mỹ quan mà còn tiềm ẩn nguy cơ về hỏa hoạn, gây mất vệ sinh môi trường.

Theo bà Nguyễn Thị Hoa – người dân sống tại khu vực, dù dân đã dọn về ở gần 16 năm nhưng trong khu tái định cư này vẫn chưa được thành lập Ban quản trị. Mặc dù đơn vị chủ quản khu tái định cư này là Công ty TNHH một thành viên Quản lý và Phát triển nhà Hà Nội nhưng vai trò của họ gần như không được thể hiện. Trong mỗi tòa nhà, người dân phải tự cử ra một vài đại diện để thuê người dọn vệ sinh. Toàn khu vực có 15 điểm trông giữ xe nhưng hầu hết luôn trong tình trạng quá tải, đặc biệt là vào buổi tối.

Ngoài ra, do dân cư trong khu vực này rất đông đúc, đường ngõ nhỏ hẹp nên trong trường hợp xảy ra hỏa hoạn, các phương tiện chữa cháy ra vào khu vực này sẽ vô cùng khó khăn. Ngày 5-3-2014, UBND phường Vĩnh Phúc đã phối hợp với một số phòng, ban của UBND quận Ba Đình, đại diện Phòng Cảnh sát PC&CC khu vực 2, Công ty Công ty TNHH một thành viên Quản lý và Phát triển nhà Hà Nội đi kiểm tra, khảo sát lại toàn bộ hệ thống PCCC của các toà nhà chung cư.